หญ้าข้าวนก (หญ้าคอมมิวนิสต์, หญ้าพุ่มพวง)
*barnyard grass
ใบอ่อนจะเป็นคลื่นสีเขียวอ่อนถึงสีเขียว เส้นใบสีเขียวอ่อน ใบจะยาวกว่าใบข้าว ดอกเป็นช่อ ออกดอกได้ตลอดปีเมื่ออายุ 2-3 เดือน ชอบขึ้นในสภาพดินชื้นแฉะความชื้นตั้งแต่ 50 % สามารถงอกใต้น้ำได้ลึก 1-2 cm การขังน้ำไว้ประมาณ 3-7 วัน จะสามารถทำลายการพักตัวของเมล็ดได้ เจริญเติบโตได้ดีในสภาพน้ำขัง
การป้องกันวัชพืช
- ล่อให้งอกโดยการไขน้ำเข้านาแล้วขังไว้ 3 – 7 วัน ระบายน้ำออกทิ้งไว้ในสภาพดินชื้น 1-2 สัปดาห์ จะงอกขึ้นมาจำนวนมาก
- เมื่อหญ้าข้าวนกงอกขึ้นมาเป็นจำนวนมากแล้วจึงไถกลบทำลาย
และเตรียมดิน - หากมีการเตรียมดินดีเรียบสม่ำเสมอ จะสามารถเอาน้ำเข้านาได้หลังหว่านข้าวงอกแล้ว 7 วัน โดยขังน้ำลึกกว่า 2 cmจะควบคุมไม่ให้หญ้าข้าวนกงอกขึ้นมาได้ แต่ที่งอกมาก่อนหน้าการขังน้ำก็ยังสามารถเจริญเติบโตได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์
วัชพืชประเภทหลังงอก : เช่น ควินคลอแรก, ไซฮาโลฟอบ-บิวทิล, บีสไพริแบก-โซเดียม, ฟีนอกซาพรอป-พี-เอทิล, โพรพานิล
หญ้านกสีชมพู
*jungle rice
ลำต้นตั้งตรงสูง 30-60 cm กอแผ่บนผิวดิน ใบมีความเรียวและเรียบ ออกดอกเมื่ออายุประมาณ 50 วัน ออกดอกได้ตลอดปีและมีวงจรชีวิตประมาณ
3 เดือน ชอบงอกในสภาพดินแห้งและมีความชื้น มักงอกพร้อมหรือหลังข้าว
1-2 สัปดาห์ ไม่สามารถยืดตัวหนีน้ำได้แต่ทนน้ำท่วมได้ 2 สัปดาห์
การป้องกันวัชพืช
1. หลังเก็บเกี่ยวข้าว ปล่อยให้แปลงนาให้แห้ง 1-2 สัปดาห์จากนั้นไขน้ำเข้านาให้แปลงอยู่ในสภาพดินชื้นเพื่อล่อให้เมล็ดหญ้านกสีชมพูงอก แล้วจึงไถดะ
2. ในกรณีที่มีการระบาดของหญ้านกสีชมพูรุนแรงให้ทำการล่อให้งอกแล้วไถทำลาย 1-2 ครั้ง แล้วจึงเตรียมดิน ปรับพื้นที่นาให้สม่ำเสมอเพื่อหว่านข้าวต่อไป
3.หากมีการเตรียมดินดีเรียบสม่ำเสมอ จะสามารถเอาน้ำเข้านาได้หลังหว่านข้าวงอกแล้ว 7 วัน โดยการขังน้ำจะควบคุมไม่ให้หญ้านกสีชมพูงอกขึ้นมาได้ แต่ที่งอกมาก่อนหน้าการขังน้ำก็ยังสามารถเจริญเติบโตได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพนดิเมทาลิน, เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์
วัชพืชประเภทหลังงอก : บีสไพริแบก-โซเดียม, ไซฮาโลฟอบ-บิวทิล, ฟีนอกซาพรอป-พี-เอทิล, โพรพานิล
หญ้าแดง (หญ้ากระดูกไก่, หญ้าดอกธูป, หญ้าดอกต่อ, หญ้าเดือย)
*wrinkle duck-beak
ลำต้นเรียวยาว ข้อล่างๆจะติดกับพื้นดินและชูยอดขึ้น ช่อดอกอยู่ติดกันแน่นจนดูเสมือนเป็นช่อดอกเดี่ยว ชอบขึ้นในสภาพดินมีความชื้น ไม่สามารถงอกใต้น้ำได้ มักงอกพร้อมหรือหลังข้าว 1-2 สัปดาห์ พบมากในนาหว่านข้าวแห้งและนาหว่านน้ำตม
การป้องกันวัชพืช
1. ล่อให้งอกในสภาพดินแห้งถึงชื้นแล้วไถกลบทำลาย
2. ทำการล่อให้งอกแล้วไถกลบทำลาย 2-3 ครั้ง จะช่วยทำลายเมล็ดสะสมในดินได้จำนวนมาก
3. หากมีการเตรียมดินเรียบสม่ำเสมอเพื่อหว่านข้าว จะสามารถเอาน้ำเข้านาได้หลังหว่านข้าวงอกแล้ว 7 วัน โดยการขังน้ำจะควบคุมไม่ให้หญ้าแดงงอกขึ้นมาได้ แต่ที่งอกมาก่อนหน้าการขังน้ำก็ยังสามารถเจริญเติบโตได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์, ออกซาไดอะซอน
วัชพืชประเภทหลังงอก : บีสไพริแบก-โซเดียม, พูริเบนโซซิม, ฟีนอกซาพรอป-พี-เอทิล,โพรพานิล
หญ้าดอกขาว (หญ้าไม้กวาด, หญ้าลิเก)
*red sprangletop
ลำต้นตรงหรือโน้ม ความสูง 12-120 cm ใบเรียบและปรกแหลมและเรียวยาว กาบใบเรียบ มีเยื่อกันน้ำฝนเป็นแผ่นบาง ออกดอกได้ตลอดปี ชอบขึ้นในสภาพดินแห้งถึงชื้น ไม่ชอบขึ้นในสภาพดินแฉะและไม่สามารถงอกใต้น้ำได้ หากงอกแล้วจะสามารถเจริญเติบโตได้ดีในสภาพน้ำขัง แต่ไม่สามารถยืดตัวหนีน้ำได้
การป้องกันวัชพืช
1. ล่อให้งอกในสภาพดินแห้งถึงชื้นแล้วไถกลบทำลาย
2. ทำการล่อให้งอกแล้วไถกลบทำลาย 2-3 ครั้ง จะช่วยทำลายเมล็ดสะสมในดินได้จำนวนมาก
3. หากมีการเตรียมดินเรียบสม่ำเสมอเพื่อหว่านข้าว จะสามารถเอาน้ำเข้านาได้หลังหว่านข้าวงอกแล้ว 7 วัน โดยการขังน้ำจะควบคุมไม่ให้หญ้าดอกขาวงอกขึ้นมาได้ แต่ที่งอกมาก่อนหน้าการขังน้ำก็ยังสามารถเจริญเติบโตได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์
วัชพืชประเภทหลังงอก : ฟีนอกซาพรอป-พี-เอทิล, ไซฮาโลฟอพ-บิวทิล, ควิสซาโลฟอพ-พี-เทฟูริล
ผักปอดนา (ผักพริก, ผักจุ๋มป๋า)
*gooseweed
ลำต้นอวบ ตั้งตรง แตกกิ่งก้านสาขา สูง 7-50 cm. มีฟองน้ำสีขาวหุ้มบริเวณโคนต้นที่แช่น้ำ ใบเดี่ยวแตกจากลำต้นแบบสลับ ดอกออกเป็นช่อสีเขียว ดอกย่อยเรียงติดกันที่ปลายก้าน ไม่มีดอกย่อย ภายในมีเมล็ดเล็กๆสีน้ำตาลอ่อนจำนวนมาก ออกดอกเมื่ออายุประมาณ 2 เดือน เมล็ดสุกแก่และตายเมื่ออายุประมาณ 4 เดือนขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ชอบขึ้นในที่ชื้นและน้ำขัง เมื่องอกแล้วเจริญเติบโตได้ในที่ชื้นหรือมีน้ำขังแต่ไม่สามารถขึ้นน้ำได้ พบในฤดูนาปีมากกว่านาปรัง และมีความหนาแน่นสูงในบริเวณที่ข้าวมีความหนาแน่นต่ำ
การป้องกันวัชพืช
1. การปล่อยให้งอกและไถทิ้งจะกำจัดได้ส่วนหนึ่ง
2. การหว่านข้าวด้วยอัตราที่เหมาะสมและสม่ำเสมอจะป้องกันไม่ให้ผักปอดนาขึ้นรบกวนได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์
วัชพืชประเภทหลังงอก : เมทซัลฟูรอน +คลอริมูรอน , บีสไพริแบก-โซเดียม, เอทธอกซีซัลฟูรอน, ไพราโซซัลฟูรอน-เอทธิล, ซิโนซัลฟูรอน
ขาเขียด (ผักอีฮีน)
*pickerel weed
พืชใบเลี้ยงเดี่ยว พืชน้ำที่รากหยั่งดินหรือในดินแฉะ ส่วนที่อยู่เหนือดินเป็นกอ ใบที่แตกจากลำต้นเรียงสลับสองแถว สูงประมาณ 30 cm ช่อดอกออกที่กลางก้านใบ ประกอบด้วยดอกย่อย 2-15 ดอก สีม่วงน้ำเงินอ่อนหรือฟ้า งอกได้ในที่ชื้นและน้ำขัง ในสภาพที่ดินดี ขึ้นหนาแน่นน้อย น้ำตื้น ใบจะป้อม และเป็นปัญหารุนแรงในสภาพที่ดินมีความอุดมสมบูรณ์สูง แต่หากสภาพดินเลว หรือขึ้นหนาแน่นมาก หรือน้ำลึก ใบจะแหลมเล็ก
การป้องกันวัชพืช
1. เนื่องจากขาเขียดชอบสภาพน้ำขังการล่อให้งอกจึงต้องให้มีน้ำขังเล็กน้อย
2. เมื่อปล่อยให้งอกสัก 1-2 สัปดาห์ แล้วจึงไถกลบทำลาย
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์, ออกซาไดอะซอน
วัชพืชประเภทหลังงอก : 2,4-D, เมทซัลฟูรอน-เมธิล+คลอริมูรอน-เอธิล, บีสไพริแบก-โซเดียม, เอทธอกซีซัลฟูรอน, โพรพานิล
กกขนาก
*small flower umbrella sedge
ลำต้นมีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมไม่มีข้อปล้อง ใบไม่แยกเป็นก้านใบและแผ่นใบ ก้านชูดอกสูง 30-40 cm. ดอกเป็นดอกช่อ ลักษณะแน่นกลม คล้ายร่มที่ซ้อนกัน ออกดอกตลอดปี เมื่ออายุ 2-3 เดือน ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ชอบขึ้นในที่ชื้นแต่ไม่งอกใต้น้ำ เมื่องอกแล้วเจริญเติบโตได้ในที่น้ำขัง
การป้องกันวัชพืช
- ล่อให้งอกโดยการไขน้ำเข้านาแล้วขังไว้ 3 วัน ระบายน้ำออกทิ้งไว้ในสภาพดินชื้น 1-2 สัปดาห์ กกขนากจะงอกขึ้นมาจำนวนมาก
- เมื่อกกขนากงอกขึ้นมาเป็นจำนวนมากแล้วจึงไถกลบทำลาย และเตรียมดิน
- หากมีการเตรียมดินดีเรียบสม่ำเสมอ จะสามารถเอาน้ำเข้านาได้หลังหว่านข้าวงอกแล้ว 7 วัน โดยขังน้ำลึกกว่า 2 cm จะควบคุมไม่ให้กกขนากงอกขึ้นมาได้แต่ที่งอกมาก่อนหน้าการขังน้ำก็ยังสามารถเจริญเติบโตได้
- ระดับน้ำที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วที่ท่วมยอดกกขนากจะทำให้เน่าตายได้
- การหว่านข้าวให้สม่ำเสมอไม่ปล่อยให้มีที่ว่างจะช่วยควบคุมกกขนากได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์
วัชพืชประเภทหลังงอก : เมทซัลฟูรอน-เมทธิล+คลอริมูรอน-เอทธิล, 2,4-D, บีสไพริแบก-โซเดียม, โพรพานิล, ไพราโซซัลฟูรอน-เอทธิล
กกทราย
*umbrella sedge
ลำต้นมีลักษณะเป็นสามเหลี่ยมไม่มีข้อปล้อง ใบไม่แยกเป็นก้านใบและแผ่นใบ ก้านชูดอกสูง 20-60 cm ช่อดอกแตกแขนงจากจุดเดียวกัน 3-8 แขนง ดอกย่อยอัดกันแน่นบนก้านช่อดอกย่อยเป็น 2 แถว ประกอบด้วยดอกจำนวน 6-24 ดอก ออกดอกตลอดปีเมื่ออายุ 2-3 เดือน ขึ้นในที่แห้งและชื้น ชอบขึ้นในดินเหนียวปนทรายและชื้น ไม่งอกใต้น้ำในสภาพนาหว่านน้ำตมจะงอกหลังข้าว เมื่องอกแล้วเจริญได้ในที่น้ำขัง
การป้องกันวัชพืช
1. ล่อให้งอกโดยการไขน้ำเข้านาแล้วขังไว้ 3 วัน ระบายน้ำออกทิ้งไว้ในสภาพดินชื้น 1-2 สัปดาห์ กกทรายจะงอกขึ้นมาจำนวนมาก
2. เมื่อกกทรายงอกขึ้นมาเป็นจำนวนมากแล้วจึงไถกลบทำลาย และเตรียมดิน
3. หากมีการเตรียมดินดีเรียบสม่ำเสมอ จะสามารถเอาน้ำเข้านาได้หลังหว่าน ข้าวงอกแล้ว 7 วัน โดยขังน้ำลึกกว่า 2 เซนติเมตร จะควบคุมไม่ให้กกทรายงอกขึ้นมาได้ แต่ที่งอกมาก่อนหน้าการขังน้ำก็ยังสามารถเจริญเติบโตได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์, ออกซาไดอะซอน
วัชพืชประเภทหลังงอก : เมทซัลฟูรอน-เมทธิล+คลอริมูรอน-เอทธิล, 2,4-D, บีสไพริแบก-โซเดียม, โพรพานิล
หนวดปลาดุก (หนวดแมว, หญ้าน้ำร้อน)
*tall fringe rush
ใบแตกขึ้นเป็นกอ แบนและบอบบางคล้ายพัด ลำต้นอาจมีลักษณะกลมหรือเป็นสามเหลี่ยมไม่มีข้อปล้อง ใบไม่แยกเป็นก้านใบและแผ่นใบ ใบแหลมแผ่นใบเล็กและยาว ก้านชูดอกสูง 25-50 cm ช่อดอกเป็นรูปคล้ายร่มซ้อนกันหลายชั้น ประกอบด้วยดอกย่อย 50-100 ดอก แต่ละดอกจะเป็นรูปกลมไม่มีก้าน ประกอบด้วยดอกจำนวนมาก ออกดอกหลังงอกเพียง 1-2 เดือน มีวงจรชีวิตประมาณ 3-4 เดือน ชอบงอกในสภาพดินชื้น ไม่งอกใต้น้ำที่ลึกกว่า 2 cm เมื่องอกแล้วเจริญได้ในที่น้ำขัง เติบโตได้ในที่แห้งและน้ำขัง พบมากในที่ดินมีฟอสฟอรัสสูง ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดแพร่ระบาดโดยลมและน้ำ
การป้องกันวัชพืช
1. ล่อให้งอกโดยการไขน้ำเข้านาแล้วขังไว้ 3 วัน ระบายน้ำออกทิ้งไว้ในสภาพดินชื้น 1-2 สัปดาห์ หนวดปลาดุกจะงอกขึ้นมาจำนวนมาก
2. เมื่อหนวดปลาดุกงอกขึ้นมาเป็นจำนวนมากแล้วจึงไถกลบทำลาย และเตรียมดิน
3. หากมีการเตรียมดินดีเรียบสม่ำเสมอจะสามารถเอาน้ำเข้านาได้หลังหว่านข้าวงอกแล้ว 7 วัน โดยขังน้ำลึกกว่า 2 cm จะควบคุมไม่ให้หนวดปลาดุกงอกขึ้นมาได้ แต่ที่งอกมาก่อนหน้าการขังน้ำก็ยังสามารถเจริญเติบโตได้
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : เพรททิลาคลอร์, บิวทาคลอร์
วัชพืชประเภทหลังงอก : เมทซัลฟูรอน-เมทธิล+คลอริมูรอน-เอทธิล, 2,4-D, บีสไพริแบก-โซเดียม, โพรพานิล
ผักแว่น
*water clover
ลำต้นทอดเลื้อยไปตามพื้น ใบมีสี่แฉกโดยมีก้านใบชูขึ้น ไม่มีดอกไม่มีเมล็ดขยายพันธุ์ด้วยไหล และสปอร์ โดยสปอร์เป็นจุดสีดำอยู่ด้านหลังใบ ขึ้นในที่ชื้น มีน้ำขัง และทางน้ำหากดินแฉะรากจะหยั่งดินตื้นๆ หากมีน้ำขังจะลอยน้ำ ระบาดรุนแรงจะทำให้ข้าวไม่แตกกอและให้ผลผลิตต่ำ
การป้องกันวัชพืช
1. นาดำให้ปักดำถี่ขึ้น และใช้พันธุ์ข้าวที่มีการเจริญเติบโตเร็ว สำหรับนาหว่านน้ำตม พบการระบาดของผักแว่นน้อย เนื่องจากต้นข้าวเบียดกันแน่น
2. การปลูกเลี้ยงแหนแดงให้เจริญเติบโตปกคลุมพื้นที่ผิวน้ำป้องกันการระบาดของผักแว่น
ยาฆ่าหญ้า/ยาคุมใหญ้า
วัชพืชประเภทก่อนงอก : ออกซาไดอะซอน
วัชพืชประเภทหลังงอก : เมทซัลฟูรอน-เมทธิล, ไพราโซซัลฟูรอน-เอทธิล, เบนซัลฟูรอน-เอทธิล, คลอริมูรอน-เอทธิล